Dromen over een toekomst zonder protheses

maandag 13 mei 2019

Bij een knieprothese operatie worden versleten kraakbeen en een laagje onderliggend bot uit de knie genomen zodat de prothese kan worden geplaatst. Dit restweefsel verdwijnt vervolgens in een speciale prullenbak en wordt elders vernietigd met al het andere speciale ziekenhuisafval. Dat restweefsel heeft tenslotte toch geen doel meer, tenminste dat zou je zeggen. Recent is ViaSana een samenwerking aangegaan met dr. Simon Mastbergen van het UMC Utrecht om toch iets met dat restweefsel te doen.

Onderzoekslijnen

Dr. Simon Mastbergen is universitair hoofddocent bij de afdeling Reumatologie & Klinische Immunologie van het UMC Utrecht. Daarnaast is hij verbonden aan het Regenerative Medicine Centre Utrecht waar hij zich volledig focust op onderzoek naar artrose. ”Ik en mijn team houden ons binnen dit thema bezig met drie verschillende onderzoekslijnen: één onderzoekt de oorzaken en progressie van artrose, de andere twee onderzoeken de effecten van pijnstillers en gewrichtsdistractie op artrose. Om goed onderzoek te doen, hebben we kraakbeen nodig dat onderhevig is aan artrose. ViaSana verzamelt voor ons het restweefsel van patiënten zodat wij er onderzoek mee kunnen doen.” 

Van ViaSana naar het lab

Door de samenwerking krijgt Mastbergen voldoende restmateriaal: “Sinds april verzamelen we één ochtend per maand het restweefsel van een aantal patiënten die dan bij ViaSana op het OK programma staan. Voorlopig levert dat voor ons voldoende materiaal op. Het restweefsel wordt verzameld en door ons opgehaald zodat het dezelfde dag in ons laboratorium aankomt. We vervoeren het weefsel in fysiologisch zout dat een gelijkwaardige zuurtegraad heeft als het lichaam. Hier kan het weefsel tot 24 uur in overleven. Zodra het weefsel bij ons is gearriveerd, plaatsen we het in speciale kweekmedia waar we het langer in kunnen bewaren.”

Twintig jaar

Mastbergen doet al twintig jaar onderzoek naar artrose, hij is er zelfs in 2005 op gepromoveerd: “In die tijd hebben we veel progressie geboekt, één van de successen is gewrichtsdistractie. Om een knie of enkel wordt een frame geplaatst waarmee we de gewrichtsdelen gedurende 6 weken licht uit elkaar trekken. Zo krijgt kraakbeen de ruimte om te herstellen. En dat is interessant. We onderzoeken wat er in die knie gebeurt na zo’n behandeling en hoe het kan dat het kraakbeen herstelt. Een andere mooie vooruitgang is de ontwikkeling van een behandeling met een fusie-eiwit. Dit middel heeft dusdanige eigenschappen dat het zowel kraakbeen kan herstellen, ontstekingen kan remmen en ook nog eens pijnstillend is. Dit hebben we in het laboratorium (pre-klinisch) aangetoond. Maar goed, als iets in het lab werkt, wil dat nog niet zeggen dat het ook in de mens werkt. Dat hopen we binnenkort te onderzoeken.”

Voorkomen beter dan genezen

Doorbraken in het onderzoek worden door Mastbergen gepubliceerd in verschillende wetenschappelijke tijdschriften. Zij noemen ViaSana dan graag als medeauteur, Mastbergen licht toe: “Mede dankzij jullie kunnen wij beter en sneller onderzoek doen naar artrose. Mijn droom is om mensen met artrose te kunnen helpen zonder dat ze een prothese nodig hebben. Zo’n operatie geeft goede resultaten, maar het is natuurlijk beter om artrose te genezen of zelfs te voorkomen. Maar goed, voordat we zover zijn, ben ik waarschijnlijk nog eens twintig jaar verder. Als we in de tussentijd een beter begrip krijgen van wat artrose is en mensen die nog niet toe zijn aan een prothese, op andere manieren kunnen helpen, dan is in ieder geval al een deel van mijn droom verwezenlijkt.”