Column Chenelo Martijn | Roken en een operatie, gaat dat samen?

woensdag 5 juni 2019

Iedereen weet dat roken ongezond is, dat hoef ik mijn patiënten niet uit te leggen. Toch is het bij mij in de spreekkamer vaak onderwerp van gesprek. Veel patiënten weten namelijk niet dat roken ook nadelig is voor wond- en botgenezing en kan zorgen voor complicaties bij operaties. Gelukkig is het aantal rokers de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald, toch gaf in 2018 22,4% van de volwassenen aan wel eens te roken (CBS2018). Met andere woorden, als ik tijdens een spreekuur 20 patiënten zie, dan roken er daar minstens 4 van. 

Twee keer zoveel complicaties onder rokers

Rokers hebben een hoger risico op postoperatieve complicaties zoals een wondinfectie, vertraagde botgenezing, overlijden en prothesegerelateerde complicaties. Het koolstofmonoxide dat in tabak zit, verlaagt de bloedtoevoer naar helende weefsels zoals geopereerde botten, spieren en huid. Verminderde doorbloeding belemmert de afgifte van witte bloedcellen aan besmette/geïnfecteerde gebieden. In een studie uit 2003 door Ann M. Møller werden 811 patiënten (232 rokers en 579 niet rokers) geanalyseerd. Het aantal rokers met wondcomplicaties lag twee keer hoger dan bij niet-rokers (38% versus 19%). Daarnaast liggen rokers met een complicatie langer in de kliniek dan niet-rokers met een complicatie. Bij infecties kan dat zelfs weken langer zijn. 

Wat kunnen rokers doen?

Stoppen met roken is de enige oplossing, zelfs als dit tijdelijk is. Het heeft echter geen zin om minder te roken, u moet helemaal stoppen. Het aantal complicaties daalt dan met 19% voor elke week dat u geen enkele sigaret heeft gehad. Het grootste behandeleffect wordt gezien als de patiënt minstens 4 weken voor de operatie stopt. Een wetenschappelijk samenvatting uit 2011 laat zien dat het aantal complicaties met 41% afneemt als de patiënt stopt met roken vóór de operatie. Binnen ViaSana is altijd het advies om te stoppen met roken. Bij sommige operaties wordt de patiënt niet geopereerd als hij of zij rookt. De kans dat de operatie een goed resultaat oplevert, is dan te klein.

Andere gezondheidsklachten

Tijdelijk stoppen met roken helpt, maar beter is het natuurlijk om helemaal te stoppen. Tijdens het gebruik van sigaretten komen gevaarlijke gassen en chemicaliën vrij in de bloedbaan. Nicotine is misschien wel de meest beruchte component van tabaksrook, niet alleen vanwege de verslavende eigenschappen, maar vooral omdat het van cruciaal belang is voor de ontwikkeling en/of verergering van vele rookgerelateerde ziekteprocessen. Naast een verstoorde wond- en botgenezing zijn er meer voorbeelden; coronaire hartziekten en aorta-aneurysma's, atherosclerose, perifere vasculaire ziekte, de ontwikkeling van chronische obstructieve longziekte en de ontwikkeling van long- en blaaskanker.

Andere effecten van stoppen met roken:

• na 20 minuten is uw bloeddruk en hartritme normaal;
• na 8 uur is uw zuurstofgehalte normaal;
• na 1 dag is de koolmonoxide uit uw lichaam en beginnen uw longen het slijm en andere afvalstoffen van sigarettenrook te verwijderen;
• na 2 dagen heeft u meer smaak en ruikt u beter;
• na 3 dagen ademt u gemakkelijker. U krijgt meer energie;
• na 2 - 12 weken is de doorbloeding verbeterd. Hierdoor kunt u zich gemakkelijker bewegen;
• na 3 - 9 maanden hoesten u minder en heeft u minder ademhalingsproblemen;
• als u 15 sigaretten per dag rookt, bespaart u €1500 per jaar.