X-benen; wat houdt het in?

Bij normale benen komen in staande stand de knieën bij elkaar als de voeten naast elkaar geplaatst worden. Bij x-benen is dit niet het geval, de afstand tussen voeten is dan vergroot. Door (pijn)klachten kunnen mensen met x-benen vaak een beperkte afstand lopen. Bij ernstigere afwijkingen kunnen ook in rust (pijn)klachten ontstaan. Daarnaast kunnen er instabiliteitsklachten ontstaan waardoor patiënten sneller struikelen of vallen.

Oorzaken X-benen

X-benen bij kinderen

Tijdens de groei kunnen tijdelijk kleine verkrommingen van de benen optreden die later spontaan corrigeren. Aangeboren afwijkingen en onderontwikkeling van de botten kan leiden tot abnormale verkrommingen. Vaak treedt hierbij ook verkorting van het been op. Stofwisselingsziekten en voedingstekorten kunnen ook een oorzaak zijn van verkrommingen die ontstaan op kinderleeftijd.

X-benen bij volwassenen

Bij volwassenen zijn de meest voorkomende oorzaken van een x-been een:

• ongeval met in verkeerde stand aangegroeide botten na een botbreuk
• slijtage in het kniegewricht, de slijtage is dan gelokaliseerd aan de buitenzijde van de knie
• letsel van de kniebanden gelokaliseerd aan de binnenzijde van de knie
• door de standsverandering tijdens de groei ontstaat er eenzijdige slijtage. Dit betekent dat de slijtage aan de binnenzijde óf aan de buitenzijde aanwezig is. Dit leidt tot pijnklachten

Conservatieve of operatieve behandeling x-benen

Soms wordt een behandeling geadviseerd waarbij geen operatie nodig is. Deze kan bestaan uit de aanmeting van een brace of het uitvoeren van spierversterkende oefeningen.

De operatieve behandeling van x-benen met een standscorrectie moet altijd plaatsvinden in dat deel van het been waar de botafwijking aanwezig is. De botafwijking kan namelijk zitten in het onderbeen, in het bovenbeen of in het onder- en bovenbeen (zie foto). In de kliniek kan middels lichamelijk onderzoek en röntgenonderzoek achterhaald worden waar de botafwijking is gelokaliseerd. Aan de hand van deze bevindingen maakt de arts een behandelplan. Dit plan is erop gericht om weer een neutrale stand van het been te krijgen.

Bij kinderen kan een behandeling plaatsvinden waarbij de groei van de groeischijf eenzijdig wordt geremd. Er wordt dan aan één kant een plaatje over de groeischijf geplaatst waardoor de groei afremt. Aan de andere zijde van het been gaat de groei door waardoor het been recht groeit.

Bij volwassenen kan het been met een standscorrectie volledig rechtgezet wordt. Maar afhankelijk van de klachten en mate van slijtage kan ook een correctie net over de normale stand van het been plaatsvinden, zo wordt het versleten deel in de knie ontlast waardoor de pijn vermindert.

Operatieve behandelmethoden:
Beenstand correctie