Versleten heup
Herkent u dit?
- Pijn aan de zijkant van de heup
- Stijfheid van de heup, waardoor bijvoorbeeld het aan of uittrekken van sokken en schoenen moeizaam kan zijn
- Vermindering verre loopafstanden
- Wankelend looppatroon
Versleten heup; wat houdt het in?
Orthopedisch chirurgen noemen een versleten heup of artrose van de heup ook wel coxartrose. Een versleten heup is een veel voorkomende aandoening waar voornamelijk ouderen mee te maken krijgen. De belangrijkste kenmerken van een versleten heup zijn verlies van kraakbeen, gewrichtsvernauwing en reactieve woekeringen (osteofyten) van het gewricht. Dit leidt vaak tot stijfheid, heuppijn en bewegingsbeperking. De mogelijkheid om te lopen, werken en om pijnvrij te bewegen kan door een versleten heup lastig worden. In het algemeen wordt deze heupaandoening behandeld door beperken van de activiteiten, oefentherapie voor de heup en ontstekingsremmende medicijnen. Het gebruik van hulpmiddelen zoals een stok of krukken kan ook helpen. In sommige gevallen is een operatieve behandeling met een heupprothese de enige oplossing.
Oorzaken en riscofactoren versleten heup
Artrose in de heup ontstaat in de meeste gevallen door ouderdom. Naast ouderdom kunnen ook overbelasting of herhaalde blessures door sporten of werk een oorzaak zijn. Andere oorzaken van artrose in de heup kunnen erfelijkheid, heupaandoeningen op kinderleeftijd of overgewicht zijn. Heupartrose is een van de meest voorkomende oorzaken voor invaliditeit onder ouderen. Dit risico is zelfs vergelijkbaar met het risico op invaliditeit als gevolg van hart- en vaataandoeningen. De oorzaak van heupartrose blijft moeilijk vast te stellen. Echter vergroten de onderstaande factoren de kans op heupartrose:
- Chronische belasting, zwaar lichamelijk werk of intensief sporten
- Beschadigde gewrichten, bijvoorbeeld door ongelukken of sportblessures
- Aandoeningen in de heup op kinderleeftijd
- Uiteindelijk krijgt vrijwel iedereen op latere leeftijd te maken met artrose. De snelheid waar deze artrose zich mee ontwikkelt is tot op zekere hoogte erfelijk
- Bij artrose speelt ook een lichte ontstekingsreactie van het lichaam een rol, waarmee de afbraak van het gewrichtskraakbeen versneld wordt
Symptomen versleten heup
Er zijn meerdere verschillende symptomen van een versleten heup, zoals:
Liespijn
Een versleten heup veroorzaakt pijn in de lies met vaak uitstraling naar de voorzijde van het bovenbeen. In het begin is de heuppijn vooral aanwezig bij activiteiten en bij belasten van de heup. Nadien is de heuppijn constant aanwezig, ook tijdens rust, en vaak is er sprake van nachtelijke pijn.
Bewegingsbeperking en stijfheid
Bij langdurige artritis is de beweeglijkheid van de heup ook vaak beperkt, met name het buigen en het maken van draaibewegingen kunnen lastig zijn. Ook het uitvoeren van simpele handelingen zoals sokken aandoen en nagels knippen kunnen lastiger worden.
Beenverkorting
Een beenverkorting kan een symptoom zijn van een versleten heup.
Kraken van het heupgewricht
Een laatste symptoom van een versleten heup is het kraken van het heupgewricht.
Diagnose
Aan de hand van de ziektegeschiedenis en de heuppijn kan de diagnose al enigszins vastgesteld worden. Het onderzoek begint met het observeren bij het lopen. Vaak hebben mensen met een versleten heup een antalgisch (mankend) of Trendelenburg (lichaam hellend over de heup, 'eendengang') looppatroon. Bij een ernstig versleten heup kan beenverkorting ontstaan. Bij onderzoek van de heup zal vaak een pijnlijke bewegingsbeperking bestaan waarbij vooral het buigen en het draaien van de heup lastig wordt.
Een röntgenonderzoek is noodzakelijk om de diagnose te bevestigen en om de ernst van de versleten heup vast te stellen. Hierbij wordt gekeken naar de vernauwing van de gewrichtsspleet, de cystenvorming in het bot, de osteofytvorming en het beenlengteverschil. De mate van kraakbeenverlies is met een röntgenfoto vast te stellen.
Een MRI scan of botscan kan in een vroegtijdig stadium een versleten heup vaststellen voordat de gewone röntgenopnames afwijkingen laten zien. De pijnklachten bij een versleten heup nemen meestal geleidelijk toe. Aanvankelijk treedt de pijn met tussenpozen op, vervolgens vooral na bewegen en tot slot kan men zelfs constante pijn voelen, ook 's nachts. Op basis van de ernst van de heuppijn en beperkingen in het dagelijks leven wordt samen met uw behandelend orthopedisch chirurg een beslissing genomen voor een eventuele behandeling, zoals het plaatsen van een Heupprothese.
Niet-operatieve behandelmogelijkheden
Allereerst zal een niet operatieve behandeling worden uitgevoerd, voornamelijk bij artrose in een vroeg stadium: rust, oefentherapie (bilspierversterkende oefeningen), pijnstillers, eventueel volgen van een dieet en stoppen met roken. Eventueel kunnen injecties in het heupgewricht worden toegediend.
Om de klachten zo minimaal mogelijk te krijgen, is het van belang dat je ten minste een halfuur per dag actief beweegt. Enkele voorbeelden van beweegactiviteiten zijn wandelen, fietsen en zwemmen. Fysiotherapie is een effectieve behandeling als zelf bewegen niet lukt of de klachten verergerd. De oefeningen van de fysiotherapeut versterken je spieren en conditie. Daarnaast zorgen deze oefeningen voor een soepelere en stabielere heup. Patiënten die gebruik maken van een beweegprogramma kunnen met minder problemen dagelijkse activiteiten zoals lopen, traplopen, hurken en boodschappen doen uitvoeren. Met de fysiotherapeut bespreek je allereerst wat je klachten zijn. De fysiotherapeut zal je hierbij onderzoeken waarbij gebruik wordt gemaakt van eventuele meetinstrumenten. Na het onderzoek beslist de fysiotherapeut met je in samenspraak welke behandeling het meeste effect levert. Voorbeelden van behandelmogelijkheden bij de fysiotherapeut zijn:
Voorlichting en advies
De fysiotherapeut biedt je informatie over de omgang met artrose. Deze informatie is gericht op jouw persoonlijke klachten en situatie.
Oefentherapie
Soms is naast voorlichting en advies ook oefentherapie nodig. De fysiotherapeut stelt in samenspraak met je een beweegprogramma samen. Bij dit oefenprogramma is het van belang om naar een doel toe te werken. Ter voorbereiding op het programma wordt dit doel vastgesteld. Na afloop van de uitleg van de oefeningen, kun je de oefeningen thuis gaan doen of onder begeleiding van de therapeut. Hierbij is het van belang om de oefeningen rustig op te bouwen. Te veel en te vaak oefeningen kan de klachten verergeren. Tot slot is het van belang om ook na afloop van het oefenprogramma te blijven bewegen. Omdat je door het programma vaker gaat bewegen, is pijn en stijfheid in de knie normaal. De artrose wordt hier niet erger van.
Wanneer de pijn gedurende een lange periode toeneemt of je weet dat je bij beweging meer pijn zult krijgen, dan zijn er een aantal medicijnen die kunnen helpen. Voorbeelden hiervan zijn een paracetamol en NSAID tabletten. Onder deze NSAID tabletten vallen ibuprofen, naproxen en diclofenac. Aan het gebruik van pijnmedicatie zitten enkele risico’s. Daarom is het altijd van belang om de pijn en de daarbij behorende medicatie met je huisarts of orthopedisch chirurg te bespreken.
Operatieve behandelmogelijkheden
Bij een ernstig versleten heup met pijn en bewegingsbeperking kan een heupprothese oplossing bieden. Bij deze operatie wordt de versleten heup vervangen door een kunstkom van slijtvaste plastic. De versleten heup kop wordt vervangen door een metalen steel in de mergholte van het bovenbeen. Op deze steel komt dan een metalen kunstkop. Afhankelijk van de leeftijd en conditie wordt gekozen voor een gecementeerde of een ongecementeerde prothese, of een combinatie van beide. Kort gezegd komt het er op neer dat bij een gecementeerde prothese zowel de kom als de steel met de kop erop met botcement worden vastgezet. Bij de ongecementeerde prothese worden de prothesedelen klemvast geslagen. Het bot moet in de prothese groeien, de zogenaamde ingroeiheup. De keuze van het soort prothese wordt met je op de polikliniek besproken.
Het verschil met de totale heupprothese is dat alleen de oppervlakte van de beschadigde heupkop wordt vervangen door een metalen bal op een metalen kom. Deze operatie zou een alternatief voor de jonge en actieve patiënt met een ernstige versleten heup zijn. Eveneens is het een metaal-op-metaal prothese, waardoor het slijtvaster is. Het nadeel van deze techniek is dat oudere mensen met verminderde botkwaliteit niet in aanmerking komen voor deze techniek. Dit komt doordat de kans op een heupfractuur dan groter is, zelfs jaren na de operatie. Het grootste nadeel van deze techniek is dat deze nieuwste generatie van resurfacing pas sinds 1998 op kleine schaal wordt toepast, waardoor betrouwbare studies met lange termijnresultaten nog ontbreken. Ook betreft het een metaal-op-metaal prothese. Studies hebben aangetoond dat door de wrijving van beide metaalcomponenten in het lichaam, de concentratie van metaalionen in het bloed en de urine verhoogd is. Het gevolg hiervan is een mogelijk kankerverwekkend effect. Tot slot bestaan er gevallen van lokale allergische reacties van het lichaam op het metaal. Dit is de reden dat deze operatie niet wordt geadviseerd door de Nederlandse beroepsgroep van orthopedisch chirurgen. ViaSana voert deze operatie niet uit.
Herkenbare klachten? Laat ons u vrijblijvend adviseren op basis van uw persoonlijke situatie
Maken een vrijblijvende afspraak of test de ernst van uw klachten aan de hand van een de online zelftest.
Zo weet u hoe u er voor staat en of verdere behandeling een optie kan zijn.
Kliniek ViaSana is gewaardeerd op Zorgkaart Nederland en heeft gemiddeld een cijfer van 9 2
Bekijk alle patiëntervaringenDit mag u van ons verwachten
