Voorste kruisbandoperatie; wat houdt het in?

Bij een letsel van de voorste kruisband (VKB) kan de stabiliserende werking van de band aangetast zijn. Sporten kan dan onverantwoord zijn. Afhankelijk van de leeftijd, type sport of werk, ernst van het letsel en ander letsel aan bijvoorbeeld kraakbeen of meniscus is in overleg met u besloten een voorste kruisband reconstructie uit te voeren. Bij een voorste kruisband reconstructie wordt de voorste kruisband vervangen door eigen peesmateriaal, waardoor u na revalidatie weer zonder risico kunt sporten of werken.

Voorbereiding op de voorste kruisbandoperatie

Bij een voorste kruisband reconstructie verblijft u meestal één dag in de kliniek. Als u goed gemobiliseerd bent en kunt lopen met de krukken gaat u aan het eind van de dag met ontslag. Met een kijkoperatie vervangt de orthopedisch chirurg de gescheurde voorste kruisband met meestal twee pezen van de hamstrings of soms een deel van het knieschijfpeesje. Dankzij de kijkoperatie kan de chirurg direct ander letsel beoordelen en waarnodig zwevende stukjes kraakbeen of meniscus verwijderen. Ook kan ruw kraakbeen glad gemaakt worden. De ingreep duurt ongeveer een uur.

Pijnmedicatie

Medicatie volgens voorschrift op de medicatietray gebruiken.

Wondverzorging/douchen

• Na 2 dagen mag u het verband verwijderen.
• U mag dan een tubigrip om doen. U krijgt twee stuks mee naar huis in de maten C en D.
• Het is goed om vanaf de dag van operatie tenminste elk uur oefeningen te doen die met u zijn besproken. Wanneer uw knie weer zonder moeite 90 graden kan buigen, is fietsen op een hometrainer (met laag verzet) een goede oefening. Dit is ongelimiteerd toegestaan omdat de nieuwe kruisband hierbij niet wordt belast.
• Na 3 dagen mag u douchen. Als het wondgebied nat is geweest, moet u dit gedeelte droogdeppen. U mag het wondgebied dus niet droogvegen.
• U mag na 10 dagen weer baden, mits de wondjes droog zijn.

Hechtingen

De hechtingen worden tijdens de controle afspraak verwijderd.

Fysiotherapie en bewegen

Exacte instructies over de revalidatie en toegestane oefeningen worden gegeven door uw specialist. Tijdens de opname begeleidt onze fysiotherapeut u met uw eerste oefeningen en adviseert hij u over de toegestane belasting van de knie. Daarna begeleidt uw eigen fysiotherapeut u. Bij ontslag krijgt u een verwijzing voor de fysiotherapie mee.

• U gebruikt gedurende 4 weken na de operatie krukken voor extra steun. Afhankelijk van de zwelling van de knie kan het verstandig zijn de krukken langer te gebruiken. Wanneer uw knie fors gezwollen is dient u uw activiteiten te minderen. Gebruik eventueel een ijspakking.
• U mag de eerste 2 maanden geen draaibewegingen maken met de knie.
• U krijgt eventueel een brace om. Dit wordt voor of na uw operatie bepaald.
• Als u staat mag u het been volledig belasten.
• Overstrekken van de knie moet worden vermeden.
• Het is goed om vanaf de dag van operatie tenminste elk uur oefeningen te doen die met u zijn besproken. Wanneer uw knie weer zonder moeite 90 graden kan buigen, is fietsen op een hometrainer (met laag verzet) een goede oefening. Dit is ongelimiteerd toegestaan omdat de nieuwe kruisband hierbij niet wordt belast.

Autorijden

Autorijden mag weer als u zonder de leuningen te gebruiken de trap af kan lopen en controle over uw been heeft.

Werken

Wanneer u weer kunt werken verschilt per beroep.

Sport

Meestal kunt u uw sport na 9 tot 12 maanden weer hervatten. Dit wordt met u besproken tijdens de controle.

Resultaat

Een voorste kruisband reconstructie is een veilige en betrouwbare chirurgische ingreep. Het succespercentage van deze behandeling is zeer hoog. Het herstel van uw knie is afhankelijk van een aantal factoren, zoals leeftijd, de kwaliteit van het kraakbeen, het soort ingreep en de mate waarin u zich aan alle adviezen heeft gehouden. Soms herstelt de knie langzaam, doordat de knie na de operatie tijdelijk dik en stijver wordt. Het buigen en strekken is dan moeilijker. Een enkele keer is een tweede operatie nodig om overmatig littekenweefsel in de knie te verwijderen. Na de operatie is het herstel meestal goed in te schatten. 

Wilt u meer weten waarom ViaSana veel waarde hecht aan wat u als patiënt vindt van uw behandelresultaat? Kijk dan op Mijn ViaSana resultaat. 

Wilt u meer weten over de resultaten van deze operatie, bekijk dan de resultaten pagina. 

Bloedverdunners

Om trombose te voorkomen, dient u zes uur na de ingreep te starten met antitrombose spuitjes. U krijgt een recept mee naar huis voor Fraxiparine 0,3 ml of 0,6 ml, afhankelijk van uw gewicht.

Complicaties

Op de pagina 'Complicaties' vindt u meer informatie over complicaties.

Het kiezen van een fysiotherapeut voor uw revalidatie

Een goede fysiotherapeut kiezen voor uw revalidatie is niet altijd makkelijk. Hierbij enkele tips om u bij uw keuze te helpen. Let op: het komt zelden voor dat een fysiotherapeut aan alle voorwaarden voldoet.

1. Zoek naar een sportfysiotherapeut. Sportfysiotherapeuten hebben naast hun fysiotherapie opleiding een extra opleiding gevolgd voor het begeleiden van sporters tijdens fysiotherapie.
2. Vraag uw fysiotherapeut hoeveel patiënten ze al gerevalideerd hebben na een voorste kruisband operatie. Het is goed om te weten dat een fysiotherapeut ervaring heeft met de operatie.
3. Kies een praktijk met een flinke oefenruimte en vraag naar de mogelijkheden tot veld/ zaal training. Er moet flink getraind worden in de revalidatie. De praktijk moet voldoende faciliteiten hebben om de revalidatie zo effectief mogelijk te bewerkstelligen.
4. In Brabant is een knienetwerk van fysiotherapeuten: www.knienetwerk.com. Dit zijn allemaal fysiotherapeuten die dagelijks bezig zijn met knieklachten en dus een goede keuze voor uw revalidatie.
5. We willen bij ViaSana dat de fysiotherapeuten volgens de richtlijnen van de landelijke vereniging werken. Vraag uw fysiotherapeut of hij/ zij bekend is met deze richtlijn en of er tijdens de revalidatie testen gedaan worden om de voortgang te evalueren. 

Risicofactoren bij een nieuw knieletsel

Er zijn een hoop factoren bekend die het risico op nieuwe knie blessures vergroten. Sommige factoren staan nu eenmaal vast en hier hebben we geen invloed op. Er zijn echter aardig wat risicofactoren die we kunnen minimaliseren.

• Leeftijd: hoe jonger iemand is bij het afscheuren van zijn/ haar kruisband, hoe groter de kans is op een nieuwe knieblessure later in zijn of haar sportcarrière. Dit geldt voor beide knieën. Dit is een risicofactor waar je geen invloed op hebt. We kunnen nu eenmaal de leeftijd niet veranderen. Wel goed om te weten is dat jonge sporters vaak snel en goed herstellen in de revalidatie. Een valkuil hierbij is dat deze jonge sporters (14-17 jaar) snel terug keren in hun wedstrijdsport. ViaSana adviseert een gemiddelde terugkeer in de wedstrijdsport tussen de 10 en 12 maanden. Bij jonge sporters is het advies om pas wedstrijden te spelen een jaar na de operatie.
• Extra knieletsel: als niet alleen de kruisband stuk is, maar er ook ander letsel is, dan kan het zijn dat dit de revalidatie, maar ook de verwachtingen beïnvloed. Als je bijvoorbeeld naast je kruisband ook nog een andere band af scheurt en deze hersteld moet worden, dan is er kans dat de revalidatie langer duurt. Het kan ook zijn dat er door de orthopeed of fysiotherapeut geadviseerd wordt om bepaalde activiteiten te staken. Iemand die bijvoorbeeld forse kraakbeenschade heeft wordt geadviseerd om sporten zoals voetbal of handbal niet meer uit te voeren.
• Volledige strekking knie en geen vocht in de knie: om de spierkracht en controle van de knie te optimaliseren moet er veel getraind worden. Voordat je de intensiteit flink op gaat bouwen is het belangrijk dat de knie nagenoeg vrij is van zwelling en dat de knie goed kan strekken.
• Het sport niveau: hoe hoger het sportniveau des te meer kans op een voorste kruisband ruptuur. Per jaar loopt meer dan 3% van de amateursporters een kruisband letsel op. Bij topsport kan dit, afhankelijk van de sport, zelfs oplopen tot 15%. Soms is het dus raadzaam om een stapje terug te doen in het niveau van je sport als je minder risico wilt lopen op een knieblessure.
• Geslacht: vrouwen hebben een 2 tot 8 keer grotere kans op een VKB-ruptuur dan mannen bij het beoefenen van dezelfde sport. Ook dit is een factor net als leeftijd waar we niets aan kunnen doen, maar als vrouw is het om bewust te zijn dat het extra belangrijk is om de risicofactoren, waar we wel invloed op hebben, te minimaliseren.
• Verschil in kracht tussen het linker en het rechter been: een groot verschil in (sprong)kracht tussen beide benen geeft een grotere kans op blessures. ViaSana verwacht dat uw fysiotherapeut dit tijdens uw revalidatie enkele malen test en pas een volgende stap zet in de revalidatie als er voldaan wordt aan de criteria. Om te starten met fase 3 van het protocol (ES revalidatie na VKB reconstructie: https://www.kngf.nl/kennisplatform/evidence-statements/revalidatie-na-vkb-reconstructie) moet het links-rechts verschil onder de 20 procent liggen. Om uiteindelijk terug te keren naar het volledige sportbelasting moet dit verschil onder de 10 procent liggen.
• Kwaliteit van bewegen: naast de (sprong)kracht is de kwaliteit van beweging van de knie ook erg belangrijk. De volgende bewegingen zijn erg belangrijk.
  • De knie mag tijdens landingen niet fors naar binnen draaien.
  • Tijdens een landing moet de knie voldoende buigen om de schok op te kunnen vangen.
  • De romp moet tijdens een landing niet te veel overhellen naar het landingsbeen.
• Gewicht (BMI > 25):  dit zal voor velen logisch klinken. Toch zien we bij ViaSana dat hier lang niet altijd actief een plan gemaakt wordt om deze risicofactor te verminderen. Bij overgewicht is cardio (conditietraining) in de revalidatie juist extra belangrijk en kan het handig zijn om een voedingsdeskundige bij de hand te nemen. Al met al veel risicofactoren op knieletsel. Belangrijk is dat u zich hier niet te veel zorgen over maakt,  maar juist samen met uw fysiotherapeut besluit welke factoren u met de fysio gaat aanpakken en welk sport/ activiteiten niveau u uiteindelijk gaat nastreven. Zo kan het zijn dat u naast het revalidatietraject bij de fysiotherapeut ook een traject bij de voedingsdeskundige start. Ook kan bijvoorbeeld het uiteindelijke sportdoel naar boven of naar onder bij gesteld worden aan de hand van de (sprong)krachttesten en de kwaliteit van bewegen.

Één op de drie sporters komt na een VKB reconstructie niet terug op het huidige niveau van sport. Dit is een aanzienlijk aantal en het is dus goed om te weten dat lang niet iedereen het redt om weer op het oorspronkelijke niveau terug te keren. Zorg er dus voor dat u serieus werk maakt van uw revalidatie om de kant op terugkeer te optimaliseren!