Stabilisatie van de knieschijf: wat houdt het in?

De knie bestaat uit een aantal botdelen, namelijk het bovenbeen, het onderbeen en de knieschijf. Aan de voorzijde van het kniegewricht ligt de knieschijf (patella). De knieschijf wordt op zijn plaats gehouden door de pees van de bovenbeenspieren. De pees zit vast aan het bot van het bovenste gedeelte van het onderbeen (de tuberositas).

Wanneer is een stabilisatie van de knieschijf noodzakelijk?

Een knieschijf kan 'uit de kom' schieten. Dit is enorm pijnlijk vooral als dit voor de eerste keer gebeurt. Vaak moet de knieschijf dan op de eerste hulp weer in de kom gezet worden. Wanneer dit vaker gebeurt, kan een operatie noodzakelijk zijn. De arts stelt de diagnose aan de hand van de aard van de klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto's en eventueel een scan van de knie.Afhankelijk van de reden waarom de knieschijf uit de kom schiet wordt bepaald welke operatie wordt uitgevoerd. Als de knieschijf te hoog staat dan kan deze naar beneden verplaatst worden. Dit gebeurt tijdens een tuberositas transpositie. Tijdens de operatie wordt de aanhechting van de knieschijfpees naar het onderbeen verplaatst zodat de knieschijf moeilijker uit de kom schiet. Over de onderzijde van het kniegewricht wordt een snede gemaakt van 8-10 cm. Vervolgens wordt de aanhechting van de pees aan de bovenzijde van het onderbeen losgemaakt, waarbij ook een stukje van het bot meegenomen wordt. Tot slot wordt het stukje bot, waar de pees aan vast zit, op de juiste plaats aan het onderbeen gezet. Dit wordt gedaan met twee of drie schroeven. Als de stabiliteit van de knieschijf toch nog onvoldoende is, kan nog een operatie aan de band aan de binnenzijde van de knieschijf gedaan worden (MPFL reconstructie). Dit wordt altijd tijdens de operatie bekeken. Er komen dan twee kleinere littekens bij van ongeveer 4-5 cm. Tot slot wordt de wond gesloten met oplosbare hechtingen. Er zijn dus drie operaties mogelijk:

• Alleen een tuberositas verplaatsing: hierbij is dus alleen de aanhechting van de knieschijfpees op het onderbeen verplaatst.
• Een tuberositas verplaatsing en een MPFL reconstructie. Naast het eerste is er een versteviging van de band gemaakt aan de binnenzijde van de knieschijf.
• Slechts een MPFL reconstructie zonder tuberositas verplaatsing.

Voorbereiding op de stabilisatie van de knieschijf

Op de pagina voorbereiden op de operatie leest u alles wat u in de dagen voor de operatie moet doen. Denk bijvoorbeeld aan het nuchter zijn, innemen van medicatie en het doucheprotocol. Wanneer u gepland wordt voor een operatie krijgt u deze informatie ook in een brochure mee naar huis, zodat u alles nog eens rustig kunt nalezen.

De stabilisatie van de knieschijf

Revalidatie

Mogelijke gevolgen

• Na de operatie komt de orthopeed bij u langs en vertelt wat er gedaan is. In sommige gevallen krijgt u een klittenbandbrace. Deze voorkomt dat de knie te veel doorbuigt tijdens het lopen. De brace gaat (ook thuis) alleen af bij sommige oefeningen en bij het douchen.
• Als u gaat slapen, zet dan het voeteneinde van het bed omhoog of leg een kussen onder het matras. Leg geen kussen onder uw knieholte, want dat kan leiden tot een beperkte strekking van de knie en verminderde circulatie.
• Leg het been komende 2 weken ook overdag zo vaak mogelijk hoog om de zwelling te beperken. Vocht in de knieholte kan enkele maanden aanwezig zijn. Hierdoor kunt u de knie moeilijker buigen en strekken en kan het been zwaar en moe aanvoelen.

Complicaties

Er zijn complicaties die specifiek bij deze operatie kunnen optreden:

• De bloeddrukband die de knie bloedvrij maakt, kan strak gezeten hebben. Dit kan een kneuzing veroorzaken. Deze klachten verdwijnen vanzelf.
• Door de operatie kan er een fractuur (breuk) ontstaan van het bot. Dit komt echter maar zelden voor.

Ook zijn er overige complicaties die bij elke operatie kunnen voorkomen. Lees er hier meer over

Leefregels en adviezen

De eerste zes weken heeft de verplaatste pees nodig om te genezen. Daarom mag u in die periode het been niet belasten, u dient met krukken te lopen en een klittenbandbrace te dragen. Deze klittenbandbrace mag alleen af onder de douche. Douchen mag, maar niet te lang om verweking van de wond te voorkomen. De hechtingen die in de wond zitten lossen na ongeveer zes weken vanzelf op. Bij operatie 1 of 2 loopt u de eerste 6 weken met krukken en de klittenbandbrace. Na deze controle zal de arts met u bespreken hoe u de belasting van het been weer op kan bouwen. Over het algemeen gelden de volgende richtlijnen:

• Na het douchen dient u de wondjes droog te deppen. Droog houden van de wond zorgt voor een goede wondgenezing. Gebruikt u daarom geen afsluitende pleister op de wondjes.
• Bij een warme, gezwollen knie, kunt u gebruikmaken van cold packs (verkrijgbaar bij de drogist). Daarnaast is het belangrijk om het been omhoog te leggen. Koel de wond niet langer dan 15 minuten, maximaal drie keer per dag.
• Naast de medicijnentray, kunt u ook nog paracetamol gebruiken. Een goede pijnbestrijding is belangrijk voor het genezingsproces. Als het nodig is kunt u de eerste dagen de pijn met pijnstillers onderdrukken en dit langzaam afbouwen. U mag als volgt paracetamol gebruiken: de eerste dagen neemt u vier keer per dag – om de zes uur – twee tabletten paracetamol van 500 mg. Als het beter gaat bouwt u af en neemt dan twee dagen vier keer per dag – om de zes uur – één tablet paracetamol van 500 mg. Daarna stopt u en gebruikt u alleen zo nodig bij pijn twee tabletten paracetamol van 500 mg. (maximaal vier keer per dag).
• Fietsen op de hometrainer is aan te raden en start u in overleg met uw fysiotherapeut. Vaak mag dit na 6 weken. U moet vooral niet forceren. Het is aan te raden om 6x daags een paar minuutjes deze oefening uit te voeren. Het buiten fietsen kunt u gaan uitvoeren na advies van uw fysiotherapeut.
• Als u goed kunt doorlopen op de trap en u kunt lopen zonder krukken, dan mag u weer autorijden. Ben ervan bewust dat u een noodstop moet kunnen maken. Let op: u bent niet verzekerd als u met krukken in de auto zelf gaat rijden.
• Reken erop dat het enkele maanden kan duren om de kracht van uw been weer op peil te krijgen. Een fysiotherapeut kan u helpen in de opbouw naar sportbeoefening.